Greenway van Guadiato en Los Pedroches

DOSSIER VAN ONZE ROUTE ZAL ZEER NUTTIG ZIJN ALS U BESLUIT HET TE BEZOEKEN EN U KUNT OF WILT NIET NAAR DE CIVV GAAN!

Een beetje geschiedenis

De lijn van Peñarroya naar Fuente del Arco en van Peñarroya naar Puertollano was een smalspoorlijn voor eigen gebruik die tussen 1895 en 1927 in verschillende fasen werd aangelegd door de Franse multinational Sociedad Minera y Metalúrgica de Peñarroya (SMMP) om de exploitatie van de kolen-, lood- en zinkmijnen die deze onderneming in Badajoz, het noorden van Córdoba en Ciudad Real bezat, rendabel te maken. De verbinding van de mijnen met de Cerco Industrial de Peñarroya-Pueblonuevo, waar de onderneming dankzij deze spoorweg over een belangrijke verwerkings-, metallurgische en chemische industrie beschikte, en, op zijn beurt, de verbinding via de eindstations met andere Iberische spoorlijnen zoals Sevilla-Merida en Cordoba-Madrid maakten enerzijds de uitvoer van verwerkte producten naar het buitenland en anderzijds de verkoop ervan in de hoofdstad van Spanje mogelijk.

De lijn bereikte een maximale lengte van 243 kilometer en werd beschouwd als de op één na langste in Spanje in zijn categorie. Na verschillende economische wisselvalligheden als gevolg van de sluiting van mijnen en de concurrentie van het wegvervoer heeft de SMMP de lijn in 1956 aan de Staat afgestaan. Uiteindelijk sloot FEVE het in 1970.

De industriële omheiningen van Peñarroya-Pueblonuevo: een betoverd bos van schoorstenen

Het belangrijkste doel van de omvorming van de oude spoorlijnen in de regio Guadiato tot een groene weg was het vergemakkelijken van de toegang van het publiek tot de oude werkgebieden die werden gebruikt voor de mijnbouw en de industrie, en het bevorderen van het herstel van hun milieu. Uit het oogpunt van het erfgoed zijn de industriële omheiningen Peñarroya-Pueblonuevo het belangrijkst. Met 800.000 vierkante meter en 160 jaar oud, worden zij beschouwd als een van de interessantste landschappen in zijn soort in West-Europa.

Momenteel zijn het monumenten die sinds 2017 door de Junta de Andalucía worden beschermd als Goed van Cultureel Belang.

Via de Groene Weg van Guadiato en Los Pedroches en andere spoorwegpaden kunt u een bezoek brengen aan dit woud van schoorstenen en fabrieksgebouwen dat zo belangrijk was in de industriële geschiedenis van Andalusië en de wereldgeschiedenis, aangezien een groot deel van het lood dat werd gebruikt voor de vervaardiging van de wapens van de Eerste Wereldoorlog en de chemicaliën waarmee het geallieerde leger de troepen van de Centrale Rijken vergaste hier werden vervaardigd.

Elk jaar in december, tijdens het feest van Santa Bárbara, steekt de vereniging La Maquinilla, in samenwerking met het gemeentebestuur van Peñarroya-Pueblonuevo, sinds 2011 de 9 schoorstenen van de Industriële Hekken aan met gekleurde rook, een traditie die het midden houdt tussen een show en een eis voor het behoud ervan.

Route door een van de belangrijkste industriële erfgoederen van Spanje.

De Guadiato en Los Pedroches Greenway begint bij de Cerco Industrial de Peñarroya-Pueblonuevo. De route loopt door eeuwenoude mijnschachten en dagbouwmijnen die zijn omgevormd tot kunstmatige meren, gevolgd door weilanden waar de Iberische varkens in het wild worden gefokt en de beste hammen van het land produceren. De gemeente is gelegen in het station Minas del Soldado de Villanueva del Duque, een typisch dorp van de Pedroches-vallei met witte huizen en granieten muren.

De route

De Greenway is het resultaat van de vereniging van verschillende herstelde trajecten van dezelfde spoorweg, de Fuente del Arco-Peñarroya-Puertollano, die onafhankelijke Greenways waren (La Maquinilla in 2013, La Minería en Peñarroya-Pueblonuevo in 2015 en El Cerco in 2018) tot 2020, toen ze met elkaar verbonden werden met middelen van de Provinciale Raad van Córdoba en het Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening. Op het moment dat de laatste hand aan deze gids wordt gelegd, zijn er tussen kilometer 17 en 25 werkzaamheden aan de gang om enkele van deze trajecten met elkaar te verbinden. Als alternatief wordt u aangeraden de regionale weg A-3175 te gebruiken en een openbare weg die het indrukwekkende openbare park Cámaras Altas doorkruist.

Er zijn momenteel 2 informatie- en rustpunten voor de gebruikers: het eerste bevindt zich in Peñarroya-Pueblonuevo, in het wachthuisje bij het station van Pueblonuevo del Terrible, op kilometerpunt 2. Het is een ontvangstpunt voor bezoekers dat wordt beheerd door de vereniging La Maquinilla, een burgerplatform dat het onderhoud en de ontwikkeling van de route beheert; een tweede punt bevindt zich bij het oude station Belmez-ermita. Het is een restaurant met een zwembad dat geopend is tussen april en september.

Peñarroya-Pueblonuevo, welkom bij de Vía Verde del Guadiato y Los Pedroches!

De route begint bij het centrale pakhuis van de Cerco Industrial de Peñarroya-Pueblonuevo, een kathedraal van Eiffeliaanse architectuur. In het interieur is een spoorwegmuseum gevestigd waar u enkele van de locomotieven kunt bewonderen die de lijnen van deze vallei doorkruisten om de mineralen en verwerkte producten te vervoeren die werden vervaardigd in deze immense industriële ruimte die Cerco wordt genoemd. Tegenover het Centraal Pakhuis, naast het busstation, zijn er allerlei diensten voor de bezoeker, zoals banken, restaurants, warenhuizen, winkels en hotels.

Vanaf het Centraal Pakhuis zijn er twee mogelijkheden om de route te beginnen:

1) Het maken van een rondweg door het binnenland van de Cerco Industrial met vertrek en aankomst op hetzelfde punt, gebruik makend van de spoorlijnen die zijn geconditioneerd als groene weg..

2) De route beginnen in de richting van Villanueva del Duque zonder door El Cerco te gaan, de weg oversteken naar de wijk Estación en de groene en witte kilometerpalen volgen die, hoewel ze de tegenovergestelde richting aangeven, de route markeren zoals ze horen bij de wegwijzer van de Vía Verde de La Maquinilla, waarvan de kilometer 0 is vastgesteld in de plaats Belmez, in overeenstemming met de geschiedenis van deze breedspoorlijn voordat deze werd geïntegreerd in de Vía Verde del Guadiato y Los Pedroches.

Als we de wegwijzers in omgekeerde richting volgen, vinden we een kilometer verder, aan de rechterkant, de overblijfselen van put nummer 4, die opvalt in het landschap door zijn gele cilindrische omhulsel. Het was een steenkoolmijn die in het begin van de 20e eeuw werd geopend en in 1973 werd gesloten. De mijn is helaas beroemd geworden door een ernstig ongeluk in de jaren zestig, waarbij vier mijnwerkers omkwamen doordat de kabel brak in de kooi die hen naar beneden liet zakken.

Na rechtsaf te zijn geslagen, verschijnt een groen longgebied van wetlands voor ons. Dit zijn dagbouwmijnen die zijn gerestaureerd als een peri-stedelijk park. 400 meter verder is er nog een afslag naar links die 400 meter verder naar een galerij van olmen leidt. Bij de uitgang van deze boomtunnel stuiten we op een roodachtig, bijna Martiaans gebied, vol met grote rotsblokken. Zij zijn het resultaat van de reactie van de verbrande steenkool van de thermische centrale van Cerco met de atmosfeer, die, toen zij nog gloeide, per spoor of vrachtwagen naar dit gebied werd gebracht. Erosie deed de rest, wat resulteerde in een bijzonder landschap.

Het imposante silhouet van de rotsheuvel bekroond met het kasteel van Belmez begeleidt ons door de groene gang. Het was een uitsluitend militaire wachttoren van islamitische oorsprong die deel uitmaakte van een complex van vestingwerken die de weg bewaakten die de stad Cordoba met Portugal verbond. Na de Herovering werd het verlaten tot de Onafhankelijkheidsoorlog, toen het weer tot leven kwam toen het werd bezet door Franse troepen.

Eenmaal in Belmez komen we net bij de kilometerpaal van kilometer 1 (dit is de 7e kilometer van onze route) bij een rustplaats met daarnaast een pittoresk wit met rood gebouw van twee verdiepingen dat contrasteert met de middeleeuwse sfeer van de gemeente. Dit is het Belmez-ermita station, dat behoorde tot de oude smalspoorlijn Peñarroya-Puertollano waarover de groene weg Guadiato en Los Pedroches is aangelegd. Het is omgebouwd tot een restaurant met een gemeentelijk zwembad waar we kunnen genieten van de typische gastronomie van de streek, bestaande uit smakelijke vleeswaren.

Het groene fietspad naast het station komt uit op een oversteekplaats. We moeten die nemen en linksaf slaan, hoewel dat betekent dat we de spoorlijn verlaten die ons hier heeft gebracht. Ga 300 meter verder tot u onder de N-432 brug doorgaat. Onmiddellijk nadat we onder de brug door zijn gegaan, nemen we een pad dat naar links gaat. Dit pad sluit weer aan op de spoorlijn. Vanaf dit punt verandert de horizon van het zwart en rood van de waterputten en industriële schoorstenen in het onmiskenbare groen van het mediterrane bos. Flinke stukken steeneik en galmeik vergezellen ons en zorgen voor schaduw gedurende 5 kilometer. Dit alles samen met de geur van zonneroosje, tijm en rozemarijn maken van deze lenteroute een streling voor de zintuigen.

Hier bevindt zich het centrum Aguas Vivas, nog een van de toeristische diensten die deze route tot leven brengen. Het biedt paardrijroutes, paardrijlessen, een verblijf voor huisdieren en recreatieve stierengevechten..

Het traject combineert diepe geulen met open ruimten die ons in staat stellen rechts de grote stenige rotswand van Peña Ladrones te ontwaren, waar zich de grootste kolonie vale gieren van de provincie Cordoba bevindt. Deze plek was eeuwenlang een schuilplaats voor bandieten, en ook tijdens de Spaanse Burgeroorlog vonden republikeinse en nationalistische soldaten hier een schuilplaats, tijdens de talloze frontlijnwisselingen in deze sector van 1936 tot 1939.

Burgeroorlog en gastronomie

De route wordt weer abrupt onderbroken door de werkzaamheden aan de Vía Verde bij kilometer 12 bij de in de fabriek gebouwde spoorbrug over de beek Arroyo del Risquillo. We nemen het pad dat de brug verbindt met de A-3175. Daar aangekomen lopen we 3 kilometer over asfalt tot we het Estación de Cámaras Altas zien, vroeger een belangrijk station op de lijn vanuit het oogpunt van landbouwvervoer. Vanaf het eucalyptusbos dat het beschermt, is er een verdicht pad dat we moeten volgen als alternatief voor de herstelwerkzaamheden van de Greenway. Het loopt door een gebied van hoge ecologische waarde dat bestaat uit verschillende soorten naaldbomen. De site is om vele redenen uniek:

1) Op de omringende kliffen en heuvels staan versterkte gebouwen uit de Spaanse Burgeroorlog, die kunnen worden bezocht door de talrijke paden te volgen die vanaf de hoofdas beginnen.

2) Hier groeit Níscalo, een mycologische delicatesse die in een groot deel van het land wordt gewaardeerd.

3) Er zijn kuddes wilde zwijnen en herten te zien. Als u de route tussen september en oktober bezoekt, mag u het spektakel van het geloei, het paringsritueel van deze plantenetende soort dat vaak in de schemering en bij het vallen van de avond te horen is, niet missen.

Vanaf dit punt wacht ons 5 km. verrukkelijke route langs een gerestaureerd spoorwegplatform met kleine omwegen dat letterlijk de sierra insnijdt. Kleine, middelgrote en grote greppels, verbonden door dichte massa’s rotsrozen, steeneiken, kurkeiken, galmeiken en natuurlijk eucalyptusbomen, creëren een intieme en tot nadenken stemmende sensatie voor de bezoeker. Deze aangename monotonie van rode en groene muren wordt onderbroken door de vriendelijke en heimelijke hinderlagen van de wachthuisjes, ooit plaatsen van leven en werk waar de arbeiders van de Sociedad Minera y Metalúrgica de Peñarroya (SMMP), belast met het onderhoud van de spoorwegelementen, zich nestelden. Vandaag zijn zij een sporadisch toevluchtsoord voor de vrijetijdsbesteding van heel Spanje. De meeste zijn plaatsen voor romantische archeologie en antikapitalistische artistieke fotografie.

A partir de aquí el ciclista encuentra largos y llanos pasillos ferroviarios de  encinas jóvenes que se alternan con serpenteantes y divertidos caminos públicos que “puentean” aquellos tramos que no pudieron ser salvados de su venta a particulares. Tal dificultad no resta valor al recorrido, que cuenta con granjas porcinas en extensivo donde el cerdo se cría en libertad para producir el jamón Denominación de origen de Los Pedroches, considerado el mejor de España en numerosas ocasiones por el Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación.

Nuestra ruta finaliza en la estación de otra explotación minera: Minas del Soldado. El tono grisáceo, casi plateado, de las escombreras nos hacen sentir astronautas del programa Apolo en plena travesía por la luna, sólo que en la tierra. Tales moles alcanzan una altura de un bloque de pisos de 4 plantas y tienen la extensión de varios campos de fútbol, lo que permite inferir que era una  explotación minera fuera de lo común. No en vano, desde su cierre, en 1934, aún no se ha descubierto en el país una veta de plomo  equivalente que se le asemeje en productividad y riqueza.

Es posible visitar el Cerco minero con precaución. A través de los restos pueden adivinarse identificarse las viviendas jardín para los ingenieros, pista de tenis incluida, o una central térmica que daba energía a la tecnología extractora de los pozos.

Reserva starlight. Haz la vía verde también de noche.

La Vía Verde del Guadiato y Los Pedroches es de las pocas de España que permiten su visita tanto de día y como de noche. Todo el recorrido es reserva Starlight, por lo que su uso por la noche permite disfrutar de las estrellas en uno de los cielos nocturnos más limpios del mundo. Si quieres profundizar aún más en el conocimiento del cielo existe un fabuloso observatorio astronómico en Villanueva del Duque esperándote.

Fuente Obejuna, el verso suelto

Al igual que en la universal obra de Lope de Vega, Fuente Obejuna, este pueblo dispone de un tramo recuperado de Vía Verde de 7 kilómetros sobre el mismo ferrocarril y está trabajando unido para poder conectarse a la Vv. del Guadiato y Los Pedroches tan pronto como sea posible. Esta ruta merece ser visitada para la observación de aves migratorias (zona ZEPA) y admirar el excelente patrimonio histórico de esta villa milenaria.